Kankerpijn

Hoewel pijn één van de meest voorkomende kankersymptomen is, krijgen de meeste mensen met kanker geen doeltreffende pijnstilling. U kunt misschien denken dat de pijn (die kan veroorzaakt zijn door de kanker zelf^1,2infectie,¹of de kankerbehandeling²) iets is dat u “gewoon maar moet verdragen”, maar dat is zeer zeker niet het geval.² Als u pijn hebt in eender welke fase van uw kankertraject, breng zeker uw arts of verpleegkundige op de hoogte en vraag hen wat er kan gedaan worden om te helpen.

Pain prevalence in people with cancer

Kankerpijn behandelen

Uw arts of verpleegkundige, of een ander lid van uw zorgteam, kan één van de volgende methoden voorstellen om te helpen uw pijn te controleren. Soms is een combinatie van methoden het doeltreffendst.

Medicatie: uw arts kan pijnstillers voorstellen, ofwel een medicijn dat vrij verkrijgbaar is bij de apotheek ofwel iets op voorschrift. Sommige pijnstillers kunnen worden geslikt terwijl andere moeten worden gegeven via een inspuiting⁴
Kankerbehandelingen: behandelingen zoals chemotherapie en radiotherapie kunnen de pijn verminderen omdat ze uw tumor doen krimpen; dit verlicht de pijn doordat de druk die de tumor uitoefent op de omliggende weefsels en zenuwen⁴ vermindert
Gespecialiseerde technieken: er bestaan een aantal gespecialiseerde technieken die gebruikt kunnen worden om de pijn te controleren wanneer klassieke behandelingen niet werken; hieronder enkele voorbeelden, maar uw arts kan misschien andere voorstellen doen die niet op de lijst staan:
- De botten versterken: procedures die cement gebruiken om zwakke botten te versterken kunnen helpen botpijn te verminderen⁴
- Debulking chirurgie: verwijdert de tumor of vermindert de grootte van de tumor wat de druk vermindert die op de omliggende weefsels en zenuwen⁴
- Neuromodulatie: een procedure die de zenuwactiviteit wijzigt door middel van elektroden of chemische bestanddelen⁴
- Complementaire therapieën: bepaalde niet-traditionele of “alternatieve” therapieën kunnen ook handig zijn; deze therapieën kunnen massage, meditatie, acupunctuur of cognitieve gedragstherapie (CGT)⁵ zijn
- Zelfhulp: eenvoudige strategieën, zoals het luisteren naar kalmerende muziek of langzaam en diep ademhalen, kunnen u helpen ontspannen zodat de pijn niet zo erg lijkt⁴
- Begeleiding: praten met een begeleider kan helpen de stress en spanning te verlichten en kan het makkelijker maken om met de pijn om te gaan⁴

Doorbraakpijn

Zelfs als u momenteel pijnbehandeling krijgt, kunt u een opflakkering van de pijn ervaren, “doorbraakpijn” genaamd. Doorbraakpijn is een plotse uitbarsting van pijn die u voelt zelfs wanneer uw andere pijn goed gecontroleerd wordt. Doorbraakpijn is ernstig en komt plotseling op met gewoonlijk een piek na maximaal 5 minuten. Episodes van doorbraakpijn duren gewoonlijk niet langer dan 30 tot 60 minuten en komen niet meer dan vier keer per dag voor.¹

Episodes van doorbraakpijn kunnen verder onderverdeeld worden als “spontaan” of “incidenteel”.

Spontane pijn is onvoorspelbaar; het komt uit het niets en is niet gebonden aan een bepaalde activiteit
Incidentele pijn is verbonden met een specifiek voorval of aanleiding zoals bewegen of hoesten; het kan voorspelbaar zijn, bv. het kan altijd gebeuren wanneer u uw wonde laat verzorgen¹

Dit soort pijn kan erg verontrustend zijn. Het kan uw algemeen welzijn ernstig beïnvloeden en kan uw vermogen om dagelijkse taken uit te voeren beïnvloeden. Het kan u ook depressief en/of angstig doen voelen en uw levenskwaliteit verminderen.^1,6 Het kan u heel onzeker doen voelen en allerlei verschillende spirituele twijfels doen ontstaan, zelfs als u niet religieus bent; deze gecompliceerde gevoelens kunnen moeilijk te verwerken zijn en kunnen de pijn zelfs erger maken.⁶

Wanneer u denkt dat u doorbraakpijn ervaart, is het zeer belangrijk dat u uw arts of verpleegkundige vraagt hoe de pijn onder controle te houden.

Doorbraakpijn behandelen

Doorbraakpijn kan op een aantal verschillende manieren worden beheerst. Er kunnen verschillende leden van uw zorgteam worden betrokken en u kunt behandeld worden door middel van één van of een combinatie van de volgende methodes.¹

Medicatie: het kan helpen als uw arts bijkomende of nieuwe medicatie voorschrijft of uw huidige pijnbehandeling aanpast. Een typische behandeling is de pijnstillers die u al krijgt te blijven nemen met daarbij extra medicatie die moet worden gebruikt van zodra de doorbraakpijn begint¹
Voorspelbare aanleidingen voorkomen: als u weet wanneer de doorbraakpijn zich kan voordoen, of als u weet wanneer het begint, dan is het eventueel mogelijk het te vermijden. Bijvoorbeeld als u weet dat doorbraakpijn wordt veroorzaakt door hoesten, kan uw arts hoestmedicatie voorschrijven zodat u niet hoest¹
Zich richten op de onderliggende pijnoorzaak: de onderliggende pijnoorzaak (bv. kanker of infectie) behandelen in plaats van de pijn zelf, kan ook een optie zijn¹
Veranderingen in levensgewoonten: uw levensstijl veranderen kan helpen bij het verminderen van de pijn; bijvoorbeeld als u weet dat de pijn erger is wanneer u moe bent, kan het helpen om regelmatige rustpauzes te nemen of uw familie te vragen om te helpen bij inspannende activiteiten; specifieke oefeningen kunnen uw pijn ook helpen verlichten¹
Complementaire therapie: bepaalde niet-traditionele of “alternatieve” therapieën kunnen ook handig zijn in de behandeling van doorbraakpijn; deze therapieën kunnen massage, meditatie, acupunctuur en CGT zijn¹
Interventietechnieken: bepaalde gespecialiseerde methodes zoals neuroablatie of neuromodulatie kunnen handig zijn. Als andere methodes niet hielpen bij het verlichten van de doorbraakpijn die u ervaart, kan uw arts één van deze methodes voorstellen en uitleggen wat het inhoudt.¹

Uw pijn registreren

Het kan handig zijn om een logboek bij te houden over de pijn die u ervaart door het volgende op te schrijven in een notitieboekje of in uw telefoon of tablet.

Schrijf de datum en uur op van het moment waarop u pijn ervaart en hoe lang het blijft aanhouden^2,3
In welk deel van uw lichaam doet de pijn zich voor? Blijft het op die ene plek of verspreidt het zich?²
Welke activiteiten veroorzaken de pijn (bv. een bepaalde beweging of stil zitten of stil liggen),³ en wanneer begint de pijn?^2,3
Hoe voelt de pijn aan (bv. blijvende pijn, kloppen, steken, krampen)?^2,3
Verhindert uw pijn uw dagelijkse activiteiten zoals werk of het zorgen voor uw familie?^1,2
Geef een score voor de pijn op een schaal van 1 tot 10 (1 = geen pijn; 10 = de ergst mogelijke pijn) en noteer wat de pijn beter of erger maakt^2,3
Breng uw logboek mee naar uw volgende afspraak met uw arts

Woordenlijst